Tarnawa

Zarys historii wsi Tarnawa

Według Władysława Lubasia nazwa wsi wywodzi się od tarnu (Pru­mus Sylvestris) lub tarniny, ciernistego krzewu z rodziny śliw, rosnącego na brzegach lasów, mającego cierpkie okrągłe owoce. Roślina ta praw­dopodobnie dawniej w dużej ilości występowała na tych terenach.
Po raz pierwszy w źródłach owa miejscowość występuje w wielo­krotnie już wspominanym rejestrze świętopietrza z lat 1325-1327 i jest zapisana jako Tarnova. W najstarszych dokumentach wieś tę wymieniano w powiecie szczyrzyckim.

W latach 1470-80, w czasach Jana Długosza, dziedziczyli ją Miko­łaj Skarbek i Czyemyesz herbu Drużyna. We wsi tej z czterech ła­nów kmiecych, dwóch karczem i dwóch zagród z rolą pobierała dziesięcinę wartości 5 grzywien prebenda bosutowska przy katedrze kra­kowskiej. Obszar szlachecki oddawał dziesięcinę proboszczowi w Tarnawie. Wieś Tarnawa, która w średniowieczu była jednocześnie parafią jednowioskową, to osada utopiona w malownicze pagórki, między którymi kilka wieków temu kupcy prowadzili swoje wozy do odległego Krakowa.

Pośród malowniczych wzgórz porośniętych głównie lasami mie­szanymi wiją się dwie rzeki. Jedna płynąca od strony Zbydniowa zwana Pluskawką (Przeginią), a druga, bardziej rwąca i niebezpieczna w cza­sie roztopów wiosennych, czy opadów letnich, płynąca od strony Słupi i mająca swe źródła aż w Wilkowisku, Tarnawka. Obie rzeki łączą się i zasilają rzekę Stradomkę, wpadającą do Raby.

Dawnymi czasy właścicielami tych ziem byli Lubomirscy. Jednym z nich był jedyny syn Jakuba Lubomirskiego Joachim. Jako zaufany dworzanin Zygmunta Starego pełnił misje dyplomatyczne, później ­na dworze litewskim Zygmunta Augusta był stronnikiem monarchy w czasie jego konfliktu z matką, królową Boną, w sprawie uznania mał­żeństwa z Barbarą Radziwiłłówną. Za lojalność otrzymał w nagrodę starostwo jasielskie oraz stały dochód z żup krakowskich.

W roku 1581 właścicielem wsi był Mikołaj Lubomir­ski. Wieś posiadała ogromną, porównując sąsiednie osady, liczbę ła­nów kmiecych – 7 %. Oprócz kmieci żyło tam również 7 zagrodni­ków z rolą, 18 zagrodników bez roli, 2 komorników z bydłem, 4 bez bydła. Do tego należy dodać 3 rzemieślników, co daje nam obraz wsi bogatej. Pół wieku później właścicielem wsi był Krzysztof Lubomir­ski, Wieś musiała mieć dużo łanów kmiecych i innej ziemi uprawnej, ponieważ płaciła wysoki pobór.

Za czasów króla Jana III Sobieskiego wieś należała do klucza wi­śnickiego, którego właścicielem był Stanisław Herakliusz Lubomirski. Przez okres jednego wojennego wieku wieś nieco zbiedniała, ponie­waż posiadała 4 % łana kmiecego o oprócz tego zamieszkiwało ją 7 zagrodników z rolą, 18 bez roli, 3 komorników z bydłem, 4 bez bydła oraz młyn. Mimo spadku liczby łanów kmiecych, Tarnawa ciągle była najbogatszą wsią na naszych terenach.