Urząd Gminy
32-740 Łapanów 34
woj. małopolskie
Aktualne numery:
14 685 39 01
14 613 40 57

Boczów

Zarys historii wsi Boczów

Określenie „Boczów” wywodzi się prawdopodobnie od nazwy osobowej Bocz lub Boczko1.

Osada ta pamięta czasy Władysława Łokietka i była ona wówczas w posiadaniu Drużynitów. W późniejszych dokumentach (1361) występowała pod nazwą Boczow2.

W dokumentach z II połowie XV wieku osada ta należała organizacyjnie do powiatu krakowskiego, w roku 1480 odnajdujemy ją w powiecie czchowskim, a w 1581 w powiecie szczyrzyckim. Jeśli chodzi o kościelną przynależność tej wsi to należała ona od pradawnych czasów do parafii Łapanów.

W źródłach średniowiecznych Boczów pojawia się jako własność szlachecka. W latach 1386-1401 wieś tę posiadał Oland z Boczowa, Grabia i Gdowa, który był synem Andrzeja z Boczowa i Więckowic, zmarłego w roku 1386. Oland zmarł w 1414 roku.

Wspomniany Andrzej z Boczowa ożenił się dwukrotnie i z pierwszego związku pozostawił Jaśka, Olanda i Michała. O potomstwie z drugiego małżeństwa niewiele wiemy, pewnym natomiast jest fakt, iż jego drugą żoną była występująca w latach 1386-1400 już jako wdowa Ewa z Więckowic alias z Makocic, która miała potomstwo w osobie Jakusza. Czy był on synem Andrzeja, tego z całą pewnością, na podstawie dostępnych źródeł stwierdzić nie jesteśmy w stanie.

Oland z Boczowa, syn Andrzeja, posiadał rolę z lasem i zaroślami koło rzeki Raby, przynależne do Gdowa. Obszar ten nazywano Pajęczynami. Synowie Andrzeja z Boczowa: Jaśko, Oland i Michał byli długi czas w konflikcie z macochą Ewą i dopiero w 1400 roku zawarli z nią ugodę. Miała ona ustąpić Jaśkowi ze wsi Więckowice, zaś bracia odstąpili na rzecz macochy i jej syna Jakusza pretensje do jej wiana. W tych też latach Oland zapisał swojej żonie Świętochnie 100 grzywien wiana i posagu na Boczowie i Brzozowej (Brzezowej).

W roku 1414, po śmierci Olanda z Boczowa, Mikołaj, Andrzej i Zbigniew ze Zbigniewa, synowie Jaszka (Jaśka) oraz Mikołaj z Grabia, syn Michała z Grabia, podzielili dobra po zmarłym stryju. Mikołajowi, Andrzejowi i Zbigniewowi przypadła cała część Gdowa, która należała do Olanda, Poznachowice i Zręczyce oraz 60 grzywien, zaś Mikołajowi z Grabia i jego przyrodnim braciom Boczów, Brzozowa i Lipnik. W 1417 Spytek z Grabia pozyskał prawem bliskości na Andrzeju ze Zbigniewa wieś Boczów pozostającą w dzierżawie za 30 grzywien. Andrzej wnet go spłacił z prawa bliższości za 20 grzywien. Wiadomo ponadto, że córka Mikołaja z Boczowa była żoną Mikołaja z Kośmierzowa.

Notowanymi właścicieli Boczowa byli w latach 1456-1480 Jan Wilczek herbu Róża wraz z bratem. Im to Świętochna, żona Olanda z Boczowa w roku 1459 ustąpiła wszystkie dobra, które jej przypaść miały po śmierci żyjącego jeszcze wówczas stryja Jakuba z Wieruszyc.

W roku 1460 Jan Wilczek z Boczowa ręczył za dług 30 florenów węgierskich Stachnie wdowie po Krzeszu wsią Brzozową. Osiem lat później bracia Jan Wilczek i Dziersław z Boczowa ręczyli Janowi z Siedlisk na dług 100 grzywien wsią Cerekiew. Oni też zamienili tę wieś i pole Zastawa w Czasławicach ze Spytkiem z Melsztyna za połowę sołectwa w Okulicach i 400 grzywien. Wkrótce potem obaj bracia sprzedali Boczów, Brzozowę i Lipnik owemu Spytkowi za 1300 grzywien.

Kolejnym właścicielem Boczowa był Bartosz Skarbek, będący krewnym poprzednich właścicieli Drużynitów, który pisał się z tej wsi w roku 1490.
Z osady tej w latach 1490, 1496-99 płacono pobór z 3 łanów3 łącznie z Brzezową; w 1491/4 pobór z 1,5 łana, a w 1508 z 2,5 łana również łącznie z Brzezową. Z Liber Retaxsationum posiadamy wiadomości, że w tej miejscowości około 1529 roku znajdowały się role folwarczne, 2 karczmy, 2 zagrody, co daje obraz dochodowej wsi. Boczów płacił dziesięcinę snopową z łanów kmiecych łącznie z Brzezową wartości 8 grzywien biskupowi krakowskiemu, natomiast z ról folwarcznych, karczem i zagród płacono dziesięcinę wartości 18 grzywien na rzecz plebana w Łapanowie4.
Życie ówczesne pełne było różnorakich utarczek, które często przybierały postać krwawą i kończyły się zazwyczaj procesami.

W roku 1382 Andrzej z Boczowa będąc w sporze z Mikołajem, włodarzem z Zębocina, domagał się odesłania sprawy do sądu prawa niemieckiego ponieważ Boczów był wsią lokowaną na prawie niemieckim. Dokument przenoszący wieś ową z prawa polskiego na niemieckie w roku 1400 okazał Jaśko ze Zbigniewa w sporze z Budką z Więckowic. Był to, jak wspominano już wyżej, przywilej Władysława Łokietka wydany Drużynicie o niewiadomym imieniu dla wsi Wieńczymirowa, Zbigniewa, Gdowa, Boczowa, Brzozowej, Ubrzeży i Wieruszyc.

Z licznych ciekawostek trzeba przytoczyć tę, która mówi o Janie Wilczku herbu Poraj, czyli Róża, właścicielu Boczowa. W roku 1467 naganiony o szlachectwo przez Piotra Lubelczyka herbu Poraj oczyścił swoje szlachectwo. Jego syn Bernardyn był studentem Akademii Krakowskiej i późniejszym arcybiskupem lwowskim.

W późniejszych latach wieś ta różnymi drogami przechodziła w ręce wielu niespokrewnionych z sobą właścicieli. W roku 1581 należała do Jadwigi Raciborzskiej. Były tam 2,5 łany kmiece. Był tam też 1 rzemieślnik. Następnym znanym nam właścicielem był Benedykt Lutosławski, zapewne krewny Marcina Lutosławskiego i za jego czasów wieś ta miała 2,5 łana kmiecego, jak również jednego rzemieślnika.

Prawdopodobnie drogą kupna przeszła ona we władanie Jana Stanisława Lipskiego, który w 1680 roku był posiadaczem dworu. We wsi były wówczas 2,5 łany kmiece oraz młyn.
___________________________________________________

  1. Wł. Lubaś, Nazwy miejscowości południowej części dawnego województwa krakowskiego [w:] Prace onomastyczne T.9, Wrocław 1968, s. 23, 34, 35, 40, 52, 66, 83, 139, 152, 156, 159, 168.
  2. Z. Leszczyńska-Skrętowa, F. Sikora, Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego… , op. cit. cz.1 z.1, s. 168 i nast.
  3. 1 łan kmiecy = 3,96 ha.
  4. Z. Leszczyńska-Skrętowa,Księga dochodów beneficjów Diecezji Krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber Retaxationum), Wrocław 1968
Powrót
Pomoc UkrainiePomoc Ukrainie
Biuletyn Informacji PublicznejBiuletyn Informacji Publicznej
Ważne informacjeWażne informacje
Elektroniczna Skrzynka PodawczaElektroniczna Skrzynka Podawcza
Elektroniczny Dziennik UrzędowyElektroniczny Dziennik Urzędowy
Monitor PolskiMonitor Polski
Dziennik UstawDziennik Ustaw
Rodzina 500 plusRodzina 500 plus
Ogólnopolska karta Dużej RodzinyOgólnopolska karta Dużej Rodziny
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności GospodarczejCentralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
Wojskowe Centrum Rekrutacji w TarnowieWojskowe Centrum Rekrutacji w Tarnowie
Obywatel.Gov.plObywatel.Gov.pl
Badania ankietowe w MałopolsceBadania ankietowe w Małopolsce